مراحل گفتار کودکان (مرا به حرف بياور، مادر )

كودكان در چه سني بايد بابا و مامان بگويند، كي بايد اسم اشيا را ياد بگيرند و چه وقت جمله بسازند
پيشرفت تكلم كودك در 2 سالگي، با اداي جملات 2-3 كلمه‌اي است
پسر شما 2 ساله شده و هنوز نمي‌تواند حرف بزند. فقط 2 تا 3 كلمه بلد است و بس! پيش خودتان كه او را با هم سن و سال‌هاي خودش مقايسه مي‌كنيد، فكر مي‌كنيد كه كمي از آنها عقب‌تر است، و يا به خاطر مي‌آوريد كه خواهرش كه توي اين سن بود، كامل جمله‌بندي مي‌كرد و حرف مي‌زد؟ با وجود همه اين چيزها، به اميد اينكه نبايد نگران بود و او هم حرف زدنش درست مي‌شود، رفتن پيش دكتر را عقب مي‌اندازيد، پيش خودتان مي‌گوييد بعضي بچه‌ها زود راه مي‌افتند، بعضي‌ها هم زود حرف مي‌زنند، بچه ما سالم است و جاي نگراني نيست.
اين، داستان بسيار شايعي است كه براي اغلب پدر و مادرهايي كه بچه‌هايشان خوب حرف نمي‌زنند پيش مي‌آيد و به جز در مواردي كه پدرومادر متوجه كندي رشد بچه در بقيه زمينه‌ها هم بشوند، اغلب خيلي دير به فكر درمان اين مسئله مي‌افتند. دانستن اين موضوع كه در تكلم و يادگيري زبان، چه چيزهايي طبيعي و چه چيزهاي غير طبيعي هستند، به پدر ومادرها كمك خواهد كرد كه بفهمند روند تكامل كودكشان خوب است يا نه و چه زماني بايد به پزشك مراجعه كنند.
قبل از 12 ماهگي
براي بچه‌هاي اين سن، مهم‌ترين مسئله‌اي كه بايد مورد توجه قرار گيرد، استفاده از صدا براي برقراري ارتباط با محيط اطراف است. صدا درآوردن و اغوپغو كردن، شروع اين ماجراست. هرچه بچه بزرگتر مي‌شود يعني درحدود سن 9 ماهگي، شروع به اداي اصوات تكراري مي‌كند و مي‌تواند كلماتي مثل <ماما> را ادا كند. البته ممكن است در اين سن متوجه معني كلمه نشود. در اين سن كودك بايد نسبت به صدا، عكس‌العمل نشان دهد. بچه‌هايي كه با دقت و توجه اطرافشان را نگاه مي‌كنند ولي نسبت به صدا عكس‌العمل نشان نمي‌دهند، بايد از نظر مشكلات شنوايي بررسي شوند.
12 تا 15ماهگي
در صداهايي كه بچه‌هاي اين سنين توليد مي‌كنند، اصوات مختلفي شنيده مي‌شود و علاوه بر آن، كودك بايد بتواند، حداقل 1 يا 2 كلمه را به طور صحيح ادا كند(البته به جز ماما و دد.) در اغلب موارد بچه اداي <اسم اشياء> را زودتر ياد مي‌گيرد مثل توپ. در اين سن كودك بايد صحبت اطرافيان را متوجه شود و دستورهاي يك مرحله‌اي مثل <عروسك را به من بده>، <بنشين>، .<بيا> و...را اجرا كند.
18 تا 24ماهگي
در سن 18 ماهگي، كودك بايد دامنه لغاتي در حد 20 لغت و در سن 2 سالگي در حد 50 لغت داشته باشد. پيشرفت تكلم كودك در 2 سالگي، با اداي جملات 2-3 كلمه‌اي است. در اين سن كودك به راحتي جمله مي‌سازد و مفاهيم و خواسته‌هاي خود را با جملات تركيبي بيان مي‌كند، به طوري‌كه افراد غريبه كه با حرف زدن كودك آشنايي ندارند، حداقل نصف حرف‌هاي كودك را متوجه مي‌‌شوند (اطرافيان نزديك ممكن است اكثر حرف‌هاي كودك را بفهمند) علاوه بر اين در اين سن، كودك قادر است دستورات 2 مرحله‌اي را هم اجرا كند مثل <عروسكت را زمين بگذار و توپ را بردار>!

2 تا 3سالگي
در اين سن دامنه لغات كودكي بسيار افزايش مي‌يابد و از حد شمردن مي‌گذرد، كودك مي‌تواند به راحتي، چند كلمه را با هم تركيب كند و جمله بسازد. افراد غريبه مي‌توانند در حدود سه‌چهارم صحبت‌هاي كودك را متوجه شوند. در اين سن قدرت فهم و درك مطلب كودك هم افزايش قابل توجهي پيدا مي‌كند و به طور مثال كودك به راحتي مفهوم دو جمله <توپ را روي ميز بگذار> و يا <توپ را زير تخت بگذار> را مي‌فهمد. در اين سن، كم‌كم شناخت رنگ‌ها آغاز مي‌شود و كودك مفاهيم بزرگ و كوچك را هم ياد مي‌گيرد و فرق توپ بزرگ و كوچك را مي‌فهمد.
تاخير در تكلم، چرا و به چه علت است ؟
عوامل متعددي مي‌توانند باعث ايجاد اشكال در تكلم كودك شوند. تاخير تكلم در بچه‌اي كه از جهات ديگر سالم است و رشد طبيعي دارد ممكن است به علت مشكلاتي در دهان مثل اختلالات زبان و يا كام باشد. در برخي از بچه‌هايي كه دچار اختلال تكلم هستند، مشكلاتي در اعصاب حركتي وجود دارد و كودك در استفاده از لب‌ها، زبان و فك براي صحبت كردن دچار مشكل است. در اين بچه‌ها ممكن است اختلال تكلم به تنهايي يا همراه با ساير اختلالاتي مثل اشكال در تغذيه باشد.
مشكلات شنوايي، هم يكي از دلايلي هستند كه به طور شايع باعث اختلال تكلم مي‌شوند. به همين جهت هرگاه درباره حرف زدن كودك نگرانيم و فكر مي‌كنيم كه در اين زمينه مشكل دارد بايد حتما براي بررسي شنوايي كودك به متخصص مراجعه كنيم. در اين زمينه دقت به عفونت‌هاي گوش كودك بسيار اهميت پيدا مي‌كند. عفونت‌هاي ساده‌اي كه به طور صحيح درمان شوند تاثيري بر روي شنوايي نخواهد داشت ولي عفونت‌هاي تكرارشونده و علي‌الخصوص مزمن كه مورد توجه واقع نشوند مي‌توانند باعث كاهش شنوايي و در نهايت اختلالات تكلم شوند.
پدرومادر چه نقشي دارند؟
مثل بسياري از جنبه‌هاي مختلف رشد كودك، تكلم هم جزئي از رشد است كه هم به ژنتيك كودك و هم به محيط اطراف او بستگي دارد، بنابراين ميزان تحريكي كه از محيط اطراف به كودك مي‌رسد نقش بسيار مهمي در شروع تكلم در كودك بازي مي‌كند. علاوه بر اين، وقتي كه مشكلات شنوايي، زبان و تكلم، يا مشكلات تكاملي در كودك وجود دارد، مداخلات سريع درماني، نقش موثري در بهبود كودك و رشد توانايي‌هاي او خواهد داشت و اينجاست كه نقش پدرومادر پررنگ‌تر مي‌شود. والدين به محض اينكه متوجه اختلالي در كودك مي‌شوند و يا حتي به آن شك دارند، بايد با پزشك مشورت كنند تا تشخيص مشكلات كودك و به دنبال آن درمان به تاخير نيفتد. علاوه بر اين وقت گذاشتن براي كودك بسيار مهم است. سعي كنيد با كودك خود ارتباط برقرار كنيد و حتي در زمان نوزادي كه كودك متوجه صحبت شما نمي‌شود، با او حرف بزنيد و برايش آواز بخوانيد و ... با اين كار محرك‌هاي محيط را براي كودك افزايش دهيد و روند تكامل زبان را در او سرعت مي‌بخشيد. در حدود سنين 6 ماهگي مي‌توانيد كتاب خواندن را براي كودك آغاز كنيد.
البته لازم نيست كه از همان ابتدا، يك كتاب را به طور كامل براي او بخوانيد، بايد به حوصله كودك هم توجه كنيد. از كتاب‌هاي ساده با نوشته‌هاي كم و عكس‌هاي جذاب و آشنا استفاده كنيد و با بزرگتر شدن كودك از او بخواهيد كه اشياء آشنا را در كتاب به شما نشان بدهد: مثلا بگوييد <توپ كو؟> يا <جوجو كو؟> بچه‌هاي كوچك گاهي حتي داستان‌ها و شعرهاي مورد علاقه‌شان را حفظ مي‌كنند و وقتي كه كمي بزرگ‌تر شدند، آنها را براي شما تعريف مي‌كنند و مي‌خوانند